Saturday, March 24, 2012

The Haunted House



Mohilever junge leut hâben mir geführt weisen a khurvah (a ruins) – dâs is a ganzer mauer (building), wâs steht schõn doyros-lang (for generations) wüst, weil kéiner – sei Yidden, sei Christen, willen sich ahin niscth arein-ziehen. Dâ is dem “Domovik’s Melukhah”, sâgen in Mohilev alte weiber un alte goyehs. (fem. goyim). Nor es glauben gantz ernst darin auch jungere un aphilu (even) gâr heuntige.

Der “Domovik” – dâs is a stubiger shed (demon). Asõ glauben a sakh  goyim  (a number of Gentiles)  un aphilu  Yidden vun alten dor.  Der dâsiger shed  is eigentlich a friedliche bruah (creature). Er kleibt sich aus in stub ergetz a winkel, a zwischen-õwen, tzi hinter an almer un lebt sich dort still, nischt tcheppendig kéinem. Verkehrt: in Volk glaubt men, as der stub, wu der domovik lebt sich ein un menschen stören nischt sein ruh, is er mazel-dig (blessed with good luck.) In ot dem haus, sâgen Mohilever alte weiber (un es glauben auch junge damen) is sich gestannen an almer doyros-lang auf éin ort; is übergegangen b’yerushah (by inheritance) vun elter-elter-zeydehs zu ur-ur-éiniklach, un wie er is gestannen asõ hâben ihm genutzt ganze doyros, nischt rührendig ihm vun ort. Hinter ot dem almer hât sich verklieben der domovik un gelebt sich auf sein stillen un sichtbaren steuger, gelebt mit di zeydehs, gelebt mit di éiniklach – auf’nt feinsten art. Is âber imizen vun die einwöhner, mit a jâhr 60-70 zurück, eingefallen âbzurucken dem almer vun ort. Er hât sich vertchept mit’n domovik, wâs hât lieb zu leben sich still un behalten vun aug, punkt wie es hâben gelebt unsere elter-zeydehs un elter-babehs, un, asõ wie séi, hât er feindt zu beiten diros (living quarters) un suchen sich neue winkelach.

M’hât vertchepet dem domovik un er is stark b’roygez (angry) geworen. Hât ângehõben zu warfen ziegel, steiner un wâs er hât nur gefunnen arum sich.
Der soph (end) is geween, as die “böese” menschen, wâs hâben dem friedlichen domovik nischt vergunen sein winkele, hâben gemust antlaufen vun schreck. Un nischt blõs séi alléin, nur alle shekheynim (neighbors) vun mauer. Un ânstâtt dem éin winkel, mit welchen der domovik hât sich früher begnugent, königt er itzt über dem ganzen mauer, königt schõn doyros -lang. Un wagt nur imitzter arein-zu-stecken in sein melukhah (kingdom) dem nâs, fliehen gleich ziegel dem azos-ponim (impudent one) in kop arein…

M’sâgt as die polizei hât schõn nischt éin mâl gemacht a revizieh in dem “domovik’s melukhah” un hât versichert dem oylam (the crowd) as dort is kéiner nischto (= nischt dâ). Nur es helft gârnischt. Bis heuntigen tâg steht der mauer wüst, verschlâgen die fenster, un kéiner wagt nischt dort zu nehmen sich a dirah.

Asa bobeh-maysseh (old wive’s tale) wert oft geschaffen arum a stub, wâs hât nischt kéin balebus (owner), wâs die yorshim (heirs) tcheppen sich un können zwischen sich nischt einen, un zulieb dem mus die stub a lange zeit stehen pust. Es trefft auch, as s’liegt grâd in éinem’s interessen wâs hât an aug auf der stub, zu schaffen asa min (type of) sheydim-legende arum ihr, k’dey (in order) er soll sie können bekummen. Amâl trefft auch, as dâ spielt a role nekumah (revenge). S’is möglich as éine vun die dâsige sibos (reasons) hât beschaffen arum der dâsiger khurvah. M’sâgt, as der Mohilever poliz-meister, a poliz-meister an idealist un a munizipaler reformer, wâs glaubt weniger wie Mohilever Jüdische balebatim, in zababonehs,  hât beschlossen zu machen a soph ot zu der naarischer maysseh un gehéissen remontieren dem mauer un machen vun ihm neue wõhnungen.

Zu wet aus-führen ot der merkwürdiger goy mit’n domovik, asõ wie er führt aus mit die Yidden, is a frage. Mohilever Yidden sennen derin stark mesupek (dubious). Wârum – sâgen séi – der domovik is nischt a nash brat (Russ. “our brother). Er is a schwerer baal-dover un wet asõ gich nischt lâsen kéin neue parondkehs…

No comments:

Post a Comment