In andere örter ruft men sie gewöhnlich: die m’eyver-yebuk-nitzeh (?) oder die
Yiddene mit mayneh-loshon. Dâs is éine fun die lebedige, wâs leben vun
tõdte. In Mohliev ruft men sie die koholische
rupherkeh (town healer). Die samme originelste vielleicht in ganzen tehum (Pale) is geween Dvoyrah, die
Mohilever koholische rupherkeh.
Mohilever Yidden gedenken sie noch gut.
Dâs is geween a Yiddene a demb. Ständig in a kitankeh, ângetân auf éin arbel, mit’n mayneh loshon oder m’eyver
yibuk in éin hand, un der anderer a rõte schmutzige nâs-fatchaylkeh mit a pushkeh
schmeck-taback, is sie geween auf’n beys-oylam
(cemetery) a ganze balebusteh
(house-mother.) Mit die meyssim (the
dead) is sie geween paniy-brat. Hât
gewusst jedern’s biographieh auf ausen-wenig. Un durch séin sennen ihr schõn
auch geween klâr die biographiehs vun séiere lebedige keroyvim (relatives), bis a zehnten glied. Die meyssim-mansbil flegt sie “ihrtzen”. Var séi, überhaupt var die lomdim (scholars) un frumme Yidden hât
sie gehat derekh-eretz (respect). Die
meyssim-weiber âber flegt sie “dutzen”
un, bikhlal (in general), sei
behandelt ohn zeremoniehs. Gekummen a steuger a weibel – a bitter hartz zu der
mamen auf’n keyver (grave): a kind is
bei ihr krank. Dvoyrah’n darf men nischt derzählen wâs un wen: sie hât schõn
gewusst, wâs is die khulas (illness)
un wie asõ m’darf wirken auf die tõdte. Séi sollen mispolel sein (to pray). Sie flegt nehmen, asõ zu sâgen, die weiber
– i die lebedige, i die tõdte – mit tkuphos
(epochs?).
Früher vun alts flegt sie drei mâl ânklappen in der metzeyvah (gravestone), mit dem loshon (in these words): “Asne (?) steh auf! Hörst nischt? Dvoyrah
is dâ. Ich sâg dir ân. As dein tochter Khashe is gekummen! Ihr võgeleh is
krank. Hât in hälseleh…sollstu gleich gehen sum Reboynu-shel-Oylam (Lord of the World)…mameylitz sein (?)!” Derbei flegt sie aus-derzählen alle maylos (virtues) vun ihr
éinikel-võgelen, un die tzuros vun
ihr tochter Khashe un ihr héissen gehen, lemaan-hashem
(for God’s sake) tekiph (quickly),
nischt warten a minut.
NOTE: võgeleh is
surely a Litvak hyper-correction for vöegeleh on the part of the writer.
TO BE CONTINUED…..
No comments:
Post a Comment